بلت کانوایر (Belt Conveyor) یا نوار نقاله یکی از پرکاربردترین تجهیزات در صنایع مختلف برای جابجایی مواد و کالاها است. این دستگاه به دلیل سادگی در طراحی، هزینه نسبتاً کم و قابلیت حمل انواع مواد با حجم‌ها و وزن‌های مختلف، از محبوبیت بالایی برخوردار است. در این مقاله به معرفی بلت کانوایر، اجزای اصلی آن و نحوه کارکرد آن خواهیم پرداخت.

 

 تعریف بلت کانوایر

بلت کانوایر یا نوار نقاله، دستگاهی است که از یک نوار (بلت) انعطاف‌پذیر تشکیل شده است که بر روی دو یا چند درام (پولی) قرار گرفته است. این نوار با حرکت روی درام‌ها، مواد را از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل می‌کند. معمولاً از این دستگاه برای جابجایی مواد به صورت افقی یا با زاویه کمی استفاده می‌شود، اما در برخی موارد، قابلیت جابجایی مواد در مسیرهای شیب‌دار نیز وجود دارد.

 

 اجزای اصلی بلت کانوایر

بلت کانوایر شامل چندین جزء اصلی است که هر یک نقش خاصی در عملکرد کلی دستگاه دارند:

1. نوار (بلت):
   نوار یا بلت، اصلی‌ترین بخش کانوایر است که معمولاً از مواد مقاومی مانند لاستیک، PVC، پلی‌استر یا فلز ساخته می‌شود. انتخاب جنس بلت بستگی به نوع موادی دارد که قرار است جابجا شوند.
2. درام‌ها (پولی‌ها):
   درام‌ها یا پولی‌ها قطعاتی استوانه‌ای شکل هستند که نوار را در دو انتهای دستگاه به حرکت در می‌آورند. یکی از این درام‌ها به موتور متصل است و به عنوان درایو (محرک) عمل می‌کند، در حالی که درام دیگر به عنوان تنش‌دهنده نوار عمل می‌کند.
3. موتور و درایو:
   موتور دستگاهی است که انرژی مکانیکی لازم برای حرکت نوار را فراهم می‌کند. این موتور می‌تواند از نوع الکتریکی، هیدرولیک یا پنوماتیک باشد. درایو نیز مجموعه‌ای از اجزا است که نیروی موتور را به درام محرک منتقل می‌کند.
4. سیستم کشش:
   سیستم کشش، نیروی لازم برای جلوگیری از لغزش نوار بر روی درام‌ها و حفظ کشش مناسب نوار را فراهم می‌کند. این سیستم می‌تواند به صورت دستی یا اتوماتیک تنظیم شود.
5. سیستم‌های پشتیبانی و رولرها:
   رولرها (غلتک‌ها) وظیفه حمایت از نوار و بار را دارند. آنها به کاهش اصطکاک و بهبود حرکت نوار کمک می‌کنند. رولرها معمولاً در زیر نوار نصب می‌شوند تا وزن مواد و نوار را پشتیبانی کنند.

 

 نحوه کارکرد بلت کانوایر

عملکرد بلت کانوایر به این صورت است که موتور دستگاه، که به درام محرک متصل است، با روشن شدن، نوار را به حرکت در می‌آورد. این نوار که بر روی درام‌ها و رولرها حرکت می‌کند، مواد را از نقطه بارگیری به نقطه تخلیه منتقل می‌کند.

در طول مسیر، مواد بر روی نوار باقی می‌مانند و با حرکت نوار به جلو، به نقطه مورد نظر می‌رسند. سرعت حرکت نوار و زاویه جابجایی می‌تواند بسته به نوع کاربرد و نوع مواد قابل تنظیم باشد.

 

 کاربردهای بلت کانوایر

بلت کانوایرها در صنایع مختلفی کاربرد دارند، از جمله:

• صنایع معدنی:
  برای حمل سنگ‌ها و مواد معدنی از معادن به نقاط فرآوری.
• صنایع غذایی:
  برای جابجایی محصولات غذایی در خطوط تولید و بسته‌بندی.
• صنایع خودروسازی:
  برای حمل قطعات خودرو در خطوط تولید.
• صنایع داروسازی:
  برای انتقال محصولات در مراحل مختلف تولید.
• بندرها و اسکله‌ها:
  برای بارگیری و تخلیه کالاها از کشتی‌ها.

 

 مزایا و معایب بلت کانوایر

مزایا:

1. کارایی بالا:
   توانایی جابجایی حجم زیادی از مواد در زمان کوتاه.
2. انعطاف‌پذیری:
   قابلیت تطبیق با مسیرهای مختلف و زوایای متفاوت.
3. هزینه پایین نگهداری:
   به دلیل طراحی ساده، نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری دارد.
4. امنیت بالا:
   به دلیل کنترل آسان و قابل پیش‌بینی بودن حرکت نوار.

معایب:

1. محدودیت در طول و ارتفاع:
   برای مسافت‌های بسیار طولانی یا انتقال مواد به ارتفاعات بالا ممکن است مناسب نباشد.
2. محدودیت در نوع مواد:
   برای مواد بسیار داغ یا بسیار سنگین ممکن است نیاز به تجهیزات خاصی باشد.

 

 نتیجه‌گیری

بلت کانوایر یکی از ابزارهای مهم و حیاتی در صنعت است که با جابجایی مواد به صورت خودکار، بهره‌وری را افزایش می‌دهد و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. با توجه به مزایا و معایب آن، انتخاب مناسب نوع و طراحی بلت کانوایر می‌تواند تأثیر زیادی در بهبود فرآیندهای صنعتی داشته باشد.

---

فایل pdf مقاله را دریافت کنید.